Euskal Herrian mito eta sinesmen ugari daude antzinako ohiturei lotuak; eta, orobat, ospakizun ugari daude egutegiko data jakinei lotuak. Hona hemen horietako batzuk:
Iraganeko sekretuak
Mitoak eta Sinesmenak
ETXEA
Etxearen eta arbasoen gurtza. Jainkoen izaera femeninoa da euskal mitologiaren ezaugarri berezietako bat: Amalur, Eguzki Amandrea, Ilargi Amandrea…
LAUBURU
Eguzkiaren sinbolo paganoa da. Gurutze bat irudikatzen du, beso okertuekin. Euskal gurutzea dela esan liteke…
BEGIZKOA
Pertsona batzuek begiradaren bidez beste pertsonengan kaltea eragiteko gai direla adierazten duen sineskeria…
HILARRI
Oso antzinako errituei lotutako hil harriak, disko formakoak eta eguzkiari begira jarriak, oinarri trapezoide baten gainean…
ZOZOMIKOTE
Gipuzkoako eta Nafarroako hainbat herritan, martxoko azken bi egun eta erdiak eta apirileko lehenengo egun eta erdiak dira Zozomikoteak…
ARGIZAIOLA
Egurrezko tailu bat da, antropomorfoa; kandela bat izaten du inguruan. Haritz edo pago egurrezkoak izaten dira, eta era askotako irudiak eta figurak izaten dituzte landuak…
EGUZKILORE
“Carlina acaulis” basakarduaren lore lehorra irudikatzen duen sinboloa. Eguzkiaren sinbolotzat hartzen da…
IZAKI DONEAK
Naturaz gaindiko bertuteak edo gaitasun bedeinkaturen bat duten izakiak dira: harriak, mendiak, animaliak, zuhaitzak edo sua…
JENTILARRI
Izen horrekin izendatzen dira, hainbat elezaharren arabera, jentilek urruneko parajetatik jaurti bide zituzten gaur egungo ikus litezkeen zenbait harri…
ASTO
Animalia hau izaki bedeinkatu bat dela uste da, bere bizkarrak gurutze itxura duelako eta Jesus eta Ama Birjina eraman zituelako…
ERLEA
Erlea ere animalia sakratutzat hartzen da. Tradizio ugari daude erleen inguruan…
SAGUSARRA
Euskadiko hainbat alderditan gurtzen den animalia da. Zeanuriko haur bati hortz edo hagin bat erortzen zaionean…
MARIGORRI
Arrasate inguruan “Amandre gonagorri” esaten zaio. Intsektu hau sakratua da leku askotan, eta biharamunean zer eguraldi…
SUA
Beheko sua numentzat hartu izan da, etxearen sinboloa eta arbasoen oparia. Hainbat mesede eskatzen zaizkio, hala nola haurren bigarren hortzaldia…
INAUTERIAK
Euskal Herriko festa laiko deigarri eta koloretsuenak dira. Badaude hiriko Inauteriak, eta modernoak, hala nola Tolosakoak, eta, beste aldetik…
SAN JOAN GAUA
Gabonetatik sei hilabetera, udaren solstizioaren etorrera ospatzen da, urteko gau laburrenean, hain zuzen ere. San Joan Bautistaren jaia da, eta ekainaren 24an ospatzen da…
SANTU GUZTIEN EGUNA
Urteko urtaro hotzena iristen denean, heriotzaren eta bizitzaren arteko tartea oso laburra dela gogorarazten diguten festak ospatzen dira…
OLENTZERO/GABON GAUA
Olentzeroren ospakizuna da gaur egun arte iritsi den antzinako erlijioaren erritu bakarra; erlijio kristauarekin eta mendebaldeko tradizioekin oso nahastua iritsi bada ere…